Người già hay ngủ gật là dấu hiệu bình thường hay cảnh báo bệnh lý tiềm ẩn?

Bạn có bao giờ thấy cha mẹ mình đang xem tivi bỗng ngủ gật, hay chỉ vừa nói chuyện xong đã gục đầu thiếp đi? Nhiều người nghĩ đó là chuyện bình thường của tuổi già, nhưng ngủ gật  quá thường xuyên đôi khi lại là tín hiệu cơ thể đang “kêu cứu”.

Vậy, ngủ gà ngủ gật ở người già là do đâu? Chúng ta hãy cùng tìm hiểu về ngủ gà ngủ gật là bệnh gì, nguyên nhân và cách cải thiện hiện tượng này.

Vì sao người già thường hay ngủ gật ban ngày?

Tình trạng người cao tuổi hay buồn ngủ hoặc ngủ gật ban ngày là hiện tượng phổ biến và phần lớn bắt nguồn từ sự thay đổi sinh lý tự nhiên của cơ thể theo tuổi tác.

Khi bước vào tuổi trung niên và cao tuổi, cơ thể bắt đầu giảm tiết melatonin khiến giấc ngủ ban đêm trở nên ngắn và nông hơn, dễ bị gián đoạn bởi tiếng động, ánh sáng hoặc thay đổi nhiệt độ. Hậu quả là ban ngày, người già thường cảm thấy mệt mỏi, buồn ngủ và dễ ngủ gật khi ngồi nghỉ, đọc sách hay xem TV.

Ngoài ra, tuần hoàn máu và khả năng cung cấp oxy lên não cũng giảm dần theo tuổi, khiến não bộ dễ rơi vào trạng thái thiếu năng lượng, dẫn đến buồn ngủ hoặc ngủ gật không chủ ý. Đây là phản ứng tự nhiên để cơ thể “nạp lại năng lượng” khi bị suy giảm hoạt động.

Bên cạnh đó, một số loại thuốc điều trị như thuốc hạ huyết áp, thuốc giảm đau, thuốc an thần nhẹ hoặc thuốc chống trầm cảm cũng có tác dụng phụ gây buồn ngủ. Khi dùng lâu dài, người già có thể ngủ gật nhiều lần trong ngày dù cảm thấy đã ngủ đủ vào ban đêm.

Theo một nghiên cứu mới của Đại học Stanford công bố ngày 2/3, việc buồn ngủ quá mức vào ban ngày dù đã ngủ đủ trên 7 tiếng mỗi đêm được xác định là dấu hiệu của hội chứng ngủ quá mức ban ngày (hypersomnolence). Tình trạng này khiến cơ thể luôn trong trạng thái uể oải, thiếu năng lượng, làm giảm khả năng tập trung và ảnh hưởng đến hiệu suất làm việc cũng như các hoạt động sinh hoạt hằng ngày. Truy nhiên, nó cũng chính là dấu hiệu của 1 số bệnh sau: 

• Bệnh về máu não: bao gồm xơ vữa động mạch, thiếu máu lên não hoặc xuất hiện những cục máu đông, tình trạng thiếu oxy lên não. Nếu ông/bà bạn thường xuyên ngủ gật kèm theo các triệu chứng như chóng mặt, đau đầu, hay cảm thấy yếu ớt, bạn nên đi khám để chẩn đoán và điều trị bệnh kịp thời.
• Bệnh tim mạch: Những người thừa cân hoặc béo phì thường có nguy cơ cao mắc hội chứng ngưng thở khi ngủ, do các mô mỡ quanh cổ họng gây cản trở đường thở. Tình trạng này khiến giấc ngủ bị ngắt quãng, thiếu oxy và không đạt đến giai đoạn ngủ sâu, khiến người bệnh thường xuyên mệt mỏi, buồn ngủ và dễ ngủ gật vào ban ngày.
• Suy giảm chức năng tuyến giáp: Người bị suy giáp thường cảm thấy chậm chạp, lạnh tay chân, mệt mỏi và dễ ngủ gật dù không hoạt động nhiều.
• Bệnh mạn tính khác: Những bệnh lý như gan mạn tính, tiểu đường hoặc rối loạn mỡ máu cũng làm giảm chuyển hóa năng lượng, khiến cơ thể thiếu dưỡng chất và dễ rơi vào trạng thái lơ mơ, buồn ngủ.

Việc thỉnh thoảng ngủ gật không phải là một vấn đề quá nghiêm trọng. Tuy nhiên, nếu việc ngủ gà ngủ gật diễn ra thường xuyên hoặc có đi kèm với các triệu chứng khác như đau đầu, buồn nôn, chóng mặt, choáng váng, ngất xỉu,… thì bạn nên đến bệnh viện để được thăm khám.

Cách cải thiện tình trạng ngủ gật ở người già 

Ở tuổi xế chiều, cơ thể bắt đầu chậm lại, đồng hồ sinh học cũng thay đổi khiến nhiều người thường xuyên buồn ngủ hoặc ngủ gật vào ban ngày. Để cải thiện tình trạng này, điều quan trọng nhất là giúp cơ thể được nghỉ ngơi đúng lúc và đúng cách, thay vì cố gắng ép mình tỉnh táo.

Nếu cảm thấy mệt hoặc buồn ngủ khi đang xem TV, đọc báo, người cao tuổi nên chợp mắt ngắn khoảng 15 – 20 phút. Giấc ngủ ngắn không chỉ giúp đầu óc tỉnh táo hơn mà còn hỗ trợ tim mạch và trí nhớ. Tuy nhiên, không nên ngủ quá 30 phút vì có thể làm khó ngủ vào buổi tối.

Ban ngày, người cao tuổi nên tăng cường vận động nhẹ nhàng như đi bộ, tập dưỡng sinh, yoga hoặc hít thở sâu. Những hoạt động này giúp khí huyết lưu thông, giảm mệt mỏi và hạn chế tình trạng ngủ gà gật.  Khi thấy buồn ngủ, có thể đứng dậy đi lại, uống một cốc nước ấm hoặc trò chuyện cùng người thân để kích thích não bộ hoạt động trở lại.

Vào buổi tối, hãy tạo một không gian ngủ dễ chịu và yên tĩnh: phòng ngủ thoáng mát, ánh sáng dịu, giường êm, hạn chế tivi và điện thoại. Trước khi ngủ, người già nên ngâm chân nước ấm. Các thiết bị như Bồn Ngâm Chân Massage Bấm Huyệt DELAX BNC02 hoặc Thảm Massage Toàn Thân DELAX TMS01 có thể hỗ trợ lưu thông máu, thư giãn hệ thần kinh và giúp dễ ngủ sâu hơn.

Bên cạnh đó, nên duy trì giờ ngủ cố định hằng ngày, tránh uống trà, cà phê hoặc rượu bia sau 15 giờ chiều. Ăn tối sớm, nhẹ bụng và dành vài phút hít thở sâu trước khi đi ngủ cũng giúp giấc ngủ tự nhiên, trọn vẹn hơn.

Kết luận 

Người già hay ngủ gật không phải lúc nào cũng đáng lo, bởi ở độ tuổi này, cơ thể và nhịp sinh học đã thay đổi, khiến giấc ngủ ban đêm ngắn và dễ gián đoạn hơn. Tuy nhiên, nếu tình trạng buồn ngủ kéo dài, kèm chóng mặt, mệt mỏi, trí nhớ suy giảm hoặc thở khò khè khi ngủ, thì đó có thể là tín hiệu của những rối loạn sức khỏe tiềm ẩn như thiếu máu não, tim mạch hay ngưng thở khi ngủ.

Điều quan trọng là lắng nghe cơ thể và điều chỉnh sớm: ngủ đúng giờ, vận động nhẹ mỗi ngày, ăn uống điều độ và tạo không gian nghỉ ngơi yên tĩnh. Giấc ngủ không chỉ là sự nghỉ ngơi, mà là nguồn năng lượng nuôi dưỡng tuổi già khỏe mạnh và bình an – món quà quý giá nhất mà con cháu có thể mang đến cho cha mẹ mỗi ngày.

Delax – tiên phong thiết bị massage tại nhà!