ĐỘT QUỴ – DẤU HIỆU, CÁCH PHÒNG NGỪA VÀ XỬ LÝ BẠN NHẤT ĐỊNH PHẢI BIẾT
1. Đột quỵ là gì?
Đột quỵ (hay còn gọi là tai biến mạch máu não) xảy ra khi máu không thể lưu thông lên não – do tắc nghẽn hoặc vỡ mạch máu. Khi não bị thiếu oxy đột ngột, các tế bào não bắt đầu chết chỉ sau vài phút, gây ra hậu quả nghiêm trọng như liệt, mất ngôn ngữ, thậm chí tử vong.
Đây là nguyên nhân tử vong hàng đầu tại Việt Nam, và cứ mỗi 6 người thì có 1 người từng bị đột quỵ trong đời.
2. Các loại đột quỵ bạn nên biết
- Đột quỵ thiếu máu não (tắc mạch): chiếm 80% trường hợp, xảy ra khi cục máu đông chặn dòng máu lên não.
- Đột quỵ xuất huyết (vỡ mạch máu): nguy hiểm hơn, nhưng ít gặp hơn. Thường xảy ra ở người cao huyết áp không kiểm soát.
3. Những ai có nguy cơ cao bị đột quỵ?
Bạn có thể đối mặt với nguy cơ đột quỵ nếu thuộc một (hoặc nhiều) nhóm sau:
- Người trên 50 tuổi, đặc biệt là nam giới
- Tăng huyết áp, tiểu đường, rối loạn mỡ máu
- Hút thuốc lá, uống rượu thường xuyên
- Béo phì, ít vận động
- Căng thẳng kéo dài, ngủ ít
- Có tiền sử bệnh tim hoặc gia đình từng có người bị đột quỵ
4. Dấu hiệu cảnh báo đột quỵ – FAST là chìa khóa
Bạn nên ghi nhớ nguyên tắc FAST để nhận biết sớm đột quỵ:
- F (Face) – Khuôn mặt: Một bên mặt bị xệ, méo miệng
- A (Arms) – Tay: Không thể giơ hai tay cùng lúc hoặc một tay yếu
- S (Speech) – Lời nói: Nói ngọng, khó phát âm, không rõ lời
- T (Time) – Thời gian: Gọi cấp cứu ngay lập tức qua 115, không chần chừ
Lưu ý: Đột quỵ là cấp cứu khẩn cấp. Càng sớm được xử lý, cơ hội phục hồi càng cao.
5. Cách phòng ngừa đột quỵ hiệu quả bạn có thể thực hiện hàng ngày
✅ Kiểm soát các chỉ số sức khỏe
- Huyết áp: Luôn giữ ở mức ổn định (dưới 130/80 mmHg nếu có bệnh nền)
- Đường huyết, cholesterol: Kiểm tra định kỳ, ăn uống lành mạnh
- Cân nặng: Tránh béo phì, vòng eo quá lớn
✅ Thay đổi lối sống
- Ăn nhiều rau xanh, cá, giảm muối và chất béo xấu
- Tập thể dục ít nhất 30 phút/ngày
- Ngủ đủ giấc, tránh stress kéo dài
- Ngưng hút thuốc và hạn chế rượu bia
✅ Chủ động theo dõi và kiểm tra sức khỏe định kỳ
- Đừng đợi có dấu hiệu mới khám – bạn nên kiểm tra tổng quát ít nhất 1–2 lần/năm
- Nếu bạn có bệnh nền, hãy dùng thuốc đều đặn theo chỉ định
6. Xử lý như thế nào khi gặp người bị đột quỵ?
Khi bạn nghi ngờ ai đó bị đột quỵ, hãy bình tĩnh và làm theo 3 bước sau:
- Gọi cấp cứu 115 ngay lập tức
- Không cho ăn, uống, hoặc tự ý dùng thuốc – tránh gây sặc, nguy hiểm đến tính mạng
- Đặt người nằm nghiêng, nới lỏng quần áo, theo dõi nhịp thở và giữ không khí lưu thông
Bạn không thể lường trước khi nào đột quỵ xảy ra – nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa từ hôm nay. Hãy lắng nghe cơ thể, chủ động kiểm soát sức khỏe, và đặc biệt đừng chủ quan với những dấu hiệu nhỏ như tê tay, đau đầu bất chợt hay chóng mặt.
